Lộc Ninh hiện có 3.648 ha tiêu, chiếm khoảng 30% diện tích, gần 40% sản lượng của cả tỉnh Bình Phước. Theo kế hoạch, trong năm 2014, năng suất vườn tiêu ở Lộc Ninh đạt khoảng 32,25 tạ/ha. Để hoàn thành kế hoạch sản lượng 10.929 tấn, Lộc Ninh đang thực hiện ứng dụng khoa học - kỹ thuật, nhất là trong thời điểm hiện nay - thời kỳ các vườn tiêu đang ra hoa, đậu trái.
Một vườn tiêu ở xã Lộc Phú được chăm sóc tốt vào kỳ ra hoa
Gia đình ông Nguyễn Phú Công ở ấp Thắng Lợi, xã Lộc Phú (Lộc Ninh) có 800 nọc tiêu, trong đó 400 nọc đang cho thu hoạch. Nhờ chăm sóc tốt nên các nọc tiêu đều trĩu bông. Tuy nhiên, điều mà ông Công lo lắng nhất là tình trạng tiêu bị bệnh vàng lá, nấm có nguy cơ phá hoại nếu không kịp thời phòng trừ hữu hiệu. Ông Công cho hay: Thời gian qua tiêu được giá nhưng cây tiêu luôn bị nhiễm bệnh rất khó chữa. Do vậy, ngoài học hỏi kinh nghiệm từ các nhà vườn, tôi còn tìm tài liệu nghiên cứu về các bệnh để cứu cây tiêu. Nếu chủ quan với các mầm bệnh thì nguy cơ trắng tay là khó tránh khỏi, bởi cây tiêu khi đã đậu trái chưa hẳn cho vụ mùa bội thu mà còn nhiều yếu tố liên quan khác.
Đã có kinh nghiệm trồng tiêu hơn 20 năm, mỗi năm cho thu 1,8 tấn, nhưng ông Nguyễn Văn Vinh ấp Tân Lợi, xã Lộc Phú không khỏi lo lắng cho 1.200 nọc tiêu của gia đình. Ông Vinh cho biết, vườn tiêu của gia đình được trồng bằng trụ sống để tránh mối mọt cho cây, vừa kéo dài được thời gian khai thác. Tuy nhiên, những năm gần đây bệnh chết nhanh, chết chậm trên cây tiêu diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất, sản lượng tiêu của gia đình.
Vườn tiêu nhà ông Vinh đang trong thời kỳ ra hoa. Điều ông quan tâm là làm sao giữ được bông để đậu trái. Ông Vinh nói, lo nhất là bệnh thối rễ vàng lá. Bệnh này dễ lây lan và chưa có thuốc đặc trị. Chúng tôi chỉ xử lý theo kinh nghiệm là chính. Bởi khi bệnh bùng phát thì người trồng tiêu mất trắng. Còn khi ra bông, gặp thời tiết không thuận lợi, sâu bệnh phát triển thì tỷ lệ đậu trái thấp kèm theo là những thiệt hại cho người trồng tiêu.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong tháng 7-2014, lượng hạt tiêu xuất khẩu cả nước ước đạt 9.000 tấn, với giá trị đạt 74 triệu USD, đưa khối lượng hạt tiêu xuất khẩu trong 7 tháng đầu năm lên 119 ngàn tấn với giá trị 862 triệu USD, tăng 28,6% về khối lượng và tăng 41,8% về giá trị so cùng kỳ năm 2013. Giá tiêu xuất khẩu bình quân 6 tháng đầu năm 2014 đạt 7.156 USD/tấn, tăng 8,95% so cùng kỳ năm 2013.
Giá tiêu đang cao nên nhiều nhà vườn ở xã Lộc Phú giàu lên nhanh chóng. Lộc Phú cũng là xã có diện tích hồ tiêu lớn (565 ha), chiếm hơn 16% tổng diện tích cây tiêu của huyện Lộc Ninh. Hiện đang trong thời kỳ tiêu ra hoa đậu trái, để vườn tiêu đạt năng suất, chất lượng cao, người trồng tiêu rất mong được phổ biến thêm kinh nghiệm trồng tiêu bền vững.
Kỹ sư Nguyễn Đức Phương, Công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang, cho biết: “Để cây tiêu ra bông đầu mùa mưa và đậu trái cao người trồng cần quan tâm đến kỹ thuật chăm sóc. Cụ thể, sau khi thu hoạch được 80% sản lượng, người trồng tiêu nên bón phân để cây có đủ dinh dưỡng nuôi thân và tăng sức đề kháng. Vì sau thời gian nuôi trái cây bị suy yếu nghiêm trọng. Sau khi thu hoạch xong, người trồng tiêu nên tẩy rửa vườn để diệt bệnh thán thư, đề y, tảo đỏ, một số lá già, lá bệnh. Tẩy rửa vườn tiêu đã được cán bộ kỹ thuật ở các Trạm khuyến nông hướng dẫn cụ thể. Điều này rất quan trọng bởi các loại mầm bệnh sẽ bị xử lý tận gốc, không có điều kiện phát sinh”.
Được biết, giá hạt tiêu trên thị trường (tại chợ) đang ở mức 230 ngàn đồng/kg đã “hút” nhiều hộ dân đổ xô trồng tiêu. Việc mở rộng diện tích cây tiêu tự phát, không theo quy hoạch sẽ kéo theo nhiều hệ lụy khi thị trường bão hòa, nguy cơ bùng phát các loại bệnh trên cây tiêu. Các hộ đã canh tác lâu năm nên đầu tư chăm sóc tiêu theo hướng bền vững, không chạy theo thị trường để ép tiêu ra bông đậu trái bằng chất kích thích làm suy kiệt cây tiêu sau khi thu hoạch. Các khuyến cáo với người trồng và chăm sóc tiêu nên sử dụng phân chuồng đã ủ hoai, hạn chế bón phân hóa học. Đặc biệt là tránh để tiêu ngập úng và tưới đủ nước trong mùa khô.